2012 yılında TV yapımcıları, bir Boeing 727‘yi düşürmek amacıyla satın aldılar. Yapımcıların bunu yapmasının sebebi insanlara şu sorunun yanıtını vermekti: “Bir kazadan sağ kurtulmak istiyorsam uçakta nereye oturmalıyım?”
İngiltere, ABD ve Almanya arasındaki iş birliği ile gerçekleştirilen bu deneyin sonuçları televizyonda yayınladı. Bilimsel ölçüm ekipmanları, çarpışma testi mankenleri ve kameralarla dolu uçak, bir pilotun kontrolünde havalandı ve pilot uçaktan atlayarak uçağı otomatik pilotun kontrolüne bıraktı. Her şey sorunsuz ilerledi ve uçak saatte 225 kilometre hızla Meksika’da kurumuş bir göl yatağına çakıldı.
Verileri inceleyen bilim insanları, 1’inci sınıftaki (Business Class) mankenlerin aldıkları darbelerin kesinlikle öldürücü olduğunu tespit etti. Aynı şekilde, uçağın ön tarafındaki mankenler (7’inci sıraya kadar) de çarpışmadan sağ çıkılamayacak darbelere maruz kaldı.
Uçağın ortasında oturan mankenler sadece ayak bilekleri kırılarak çarpışmayı atlatmayı başardı. Uçağın arka tarafında oturanlar ise kazayı küçük sıyrıklarla atlattılar.
Bu deney aynı zamanda “destek pozisyonunu” da (brace pozisyonu) gündeme getirdi. Önceden destek pozisyonu verilen mankenler, dik oturanlara kıyasla sırtlarında daha az hasar alırken, konuyla ilgili açıklamada bulunan Wayne State Üniversitesi’nde biyomedikal mühendisliği profesörü Cindy Bir, “Yaralanmaları önlemek için hala destek pozisyonunun kullanılması gerektiğini düşünüyorum” dedi.
DENEY YANILTICI OLABİLİR ÇÜNKÜ…
Ancak bu deney yanıltıcı olabilir. Çünkü bir kazadan kurtulma şansı daha çok onun koşullarıyla ilgili. Yani çarpmanın ağırlığını uçağın kuyruğu çekerse, arkadaki yolcular için durum daha olur. Önce burun çarparsa öndeki yolcular daha riskli pozisyonda olur.
Bu konuda Simplefly’da yer alan bir yazıda şu yorum yapılıyor:
Dünyanın en kötü havacılık kazasına, 1977 Tenerife felaketine bakarsak, bir KLM Boeing 747’nin bir Pan Am Boeing 747 ile havalanırken çarpışması sonucu aşağıdakileri görürüz:
-
KLM uçağının 234 yolcusu ve 14 mürettebatının tamamı öldü
-
396 yolcu ve mürettebatından oluşan Pan American jumbo jetinde 61 yolcu hayatta kaldı
-
Hayatta kalan 61 yolcu ve mürettebat, uçağın arkasında değil, önünde oturuyordu. Bu, hayatta kalıp kalmayacağınızın, oturduğunuz yerden ziyade şansla ilgili olduğunu gösteriyor.
Time ise 2015 yılında Federal Havacılık Otoritesi (FAA) tarafından oturma ve ölüm vakaları üzerine yapılan 35 yıllık bir araştırmaya atıfta bulunan bir makale yayımladı. 1985 ve 2020 yılları arasındaki kaza ve ölümleri inceleyen FAA raporuna göre uçağın ortası daha riskli olabilir. Kabinin ortasındaki koltuklar %39 ölüm oranına sahipken, ön üçte birlik koltuklar %38 ve arka koltuklar %32 oranında ölüm oranına sahipti.
Greenwich Üniversitesi tarafından yapılan bir başka araştırma da, bir kazadan sonra acil çıkışa en yakın oturan yolcuların hayatta kalma şansının en yüksek olduğunu belirledi.
UÇAKTA EN GÜVENLİ YER DİYE BİR ŞEY OLMAYABİLİR
Time o analizinde bu konuda şu yorumu yapıyor: “Elbette, bir uçak kazasında ölme olasılığı, oturduğunuz yerle daha az, kazayı çevreleyen koşullarla daha çok ilgilidir. Birkaç kazada hayatta kalmanın rastgele olduğunu bulduk. Bu nedenle FAA ve diğer havayolu güvenliği uzmanları, uçakta en güvenli koltuk olmadığını söylüyor.”
UÇMAK GÜVENLİDİR
Ancak kesin olan bir şey var: Uçmak çok güvenli ve son yıllarda daha da güvenli hale geldi. Bu, diğer ulaşım araçlarıyla karşılaştırıldığında özellikle doğrudur. Bir arabada ömür boyu ölme olasılığı 112’de 1’dir. Bir yaya olarak, 700’de 1 ve bir motosiklette 900’de 1’dir. Ama uçakta? Ölme ihtimali 8.000’de sadece 1’e düşüyor.