Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), para siyasetinin Liralaşma Stratejisine dayandığına dair telaffuzlarına açıklık getirmek isteyen merkez Bankası Lideri Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu, yazı kaleme alarak kamuoyu ile paylaştı.
Kararlar Türkiye iktisadının yapısal sıkıntıları ile yüzleşmek temelinde alınıyor
Kavcıoğlu, kaleme aldığı yazıda, “TCMB para siyaseti kararlarını tasarlarken başta sürdürülebilir dış istikrar olmak üzere Türkiye iktisadının yapısal problemleri ile yüzleşmektedir.” sözünü kullandı.
Kolay ve süreksiz tahliller tercih edilmiyor
Kavcıoğlu, bankanın kolay lakin süreksiz tahliller yerine kısa ve orta vadeli zorluklarına karşın uzun periyotlu kalıcı tahlillere odaklandığını belirterek, “Bu süreç, birebir vakitte uzun yılların uğraşına karşın şimdi çözülememiş bir yapısal probleme meydan okumadır.” sözünü kullandı.
Yazı, Merkezin Güncesi’nde yayınlandı
Kavcıoğlu, bankanın kurumsal blog sayfası Merkezin Güncesi’nde, “Liralaşma Stratejisi” başlıklı bir yazı kaleme aldı.
“Türkiye iktisat modelini uygulamaya başladı”
Yazısında, Türkiye’nin yakın vakitte yeni Türkiye iktisat modelini uygulamaya başladığını anımsatan Kavcıoğlu, bu modelin büyük ölçüde yerli sermaye ve beşeri kapasite kullanılarak geliştirildiğini, iktisadın yatırım, istihdam, üretim ve ihracatla kalıcı fiyat istikrarını yakalayarak sürdürülebilir büyümesini önceliklendirdiğini kaydetti.
“Liralaşma Stratejisi yeniden modelin baş unsuru”
Kavcıoğlu, TCMB’nin uygulamaya koyduğu Liralaşma Stratejisi’nin, bu modelin baş ögelerinden biri olduğuna işaret ederek, “Liralaşma stratejisi ile hanehalkı, firma ve bankacılık kısımlarının varlık ve yükümlülüklerinde Türk Lirası cinsi kalemlerin yükünün kademeli bir formda artırılması, böylelikle finansal sistemin bütüncül olarak Türk Lirası yüklü bir yapıya kavuşması hedeflenmektedir.” tabirlerini kullandı.
“Finansal sistemde temel paha saklama aracı Türk Lirası olacak”
Para siyaseti duruşunun, sürdürülebilir fiyat istikrarını sağlama temel maksadı doğrultusunda, üretimin sürekliliği, cari istikrarın bileşenleri, kredilerin büyümesi, kompozisyonu ve kullanım maksatları ile döviz piyasasında sağlıklı fiyat oluşumları gözetilerek belirlendiğini vurgulayan Kavcıoğlu, şu görüşleri paylaştı:
“TCMB, ekonomimizin son yirmi yıldaki emsalsiz kazanımlarını koruyup ülkemizi ekonomik gelişmişlik ve toplumsal refahta ileriye taşıyabilecek kritik bir dönemeçte para siyasetini uzun periyotlu bir perspektifle geliştirmektedir. Liralaşma; finansal sistemde temel paha saklama aracının Türk Lirası cinsinden varlıklar olmasını, tüm bilançolarda Türk Lirası yükünün değerli ölçüde artmasını, TCMB’nin Türk Lirası fonlamasında yüklü olarak sabit getirili Türk Lirası cinsi varlıkların teminat olarak kullanılmasını, yurt içindeki ticari süreçlerde yegâne değişim aracının Türk lirası olmasını sağlayacak süreçleri ve TCMB’nin bu makro süreci yönetmek için izlediği bütünleşik siyaset çerçevesini söz etmektedir.
Liralaşma ile hanehalkı, firma ve bankacılık kısımlarının varlık ve yükümlülüklerinde Türk lirası cinsi kalemlerin yükünün artırılması, böylelikle finansal sistemin bütüncül olarak Türk lirası yüklü hale gelmesi mümkün olacaktır. Liralaşma ayrıyeten kontrat, fiyatlama ve ödeme süreçlerinde Türk lirasının temel alınmasını da kapsamaktadır.”
“Bir dizi düzenleme yapıldı”
AA’nın haberine nazaran, TCMB’nin, fiyat istikrarı temel gayesi doğrultusunda para siyaseti kararlarını şekillendirirken tespit edilen tüm verimsizliklerin ortadan kaldırılmasını ve transfer sisteminin sağlıklı bir biçimde çalışmasını hedeflediğini belirten Kavcıoğlu, döviz piyasalarında ekonomik temellerden uzaklaşan fiyatlama davranışlarının engellenmesi ve Liralaşma Stratejisi’nin desteklenmesi emeliyle bir dizi düzenleme yapıldığını anımsattı.
“Türk Lirası’na olan talep artacak”
Kavcıoğlu, yapılan düzenlemelerin tamamının finansal sistemde Türk Lirasına talebin yapısal ve kalıcı olarak artırılmasına katkıda bulunacağını vurgulayarak, “Döviz kurlarında sağlanacak istikrar sonucunda fiyatlar üzerindeki kur kaynaklı direkt maliyet baskısı zayıflayacak; fiyatlamalarda yabancı paralara endekslenme tercihlerinin giderek azalmasıyla ve oluşacak inanç ortamının beklentileri olumluya dönüştürmesiyle enflasyon eğilimleri normalleşecektir.” değerlendirmelerini yaptı.
“Kredilerin belirlenmiş hedeflere uygun kullanımı önemli”
Reel kesime finansal sistem tarafından sağlanan kredilerin belirlenmiş gayelere uygun kullanımı ve kaynakların dağılımının finansal istikrarı güçlendirmesinin, Türk Lirasının ekonomik transfer temellerinin sağlamlaştırılması açısından elzem görüldüğünü lisana getiren Kavcıoğlu, şöyle devam etti:
“Türk Lirası krediler sürdürülebilir bir finansman maliyetiyle ve kapsayıcı olarak ekonomimizin potansiyel büyümesini artırıcı halde kullandırıldığında hem mali büyümenin hem de cari istikrarın istikrarlı gelişimi sağlanacaktır. Kredi kanalının faal çalışması için kredilerin ve mali büyüklüklerin fiyat istikrarı ile dengeli bir formda üretimi desteklemesi gerekmektedir. Liralaşma Stratejisi kapsamında kredilerin kompozisyonu ve büyümesine ait makroihtiyati önlemler alınmaya devam edecektir. Böylece bankacılık kesiminin iktisadi faaliyetin gereksinimi olan istikrarlı kredi büyümesini para siyaseti duruşuna katkı verecek formda sürdürmesi teşvik edilecektir. Bu noktada liralaşma unsurlarıyla uyumluluğu artırılan ve finansal kapsayıcılığı geliştirilen reeskont ve Yatırım Taahhütlü Avans Kredileri, gayeli kredi uygulamalarına örnek olması açısından desteklenmektedir.”
“Bütçe disiplininden taviz verilmedi”
Kavcıoğlu, bu periyotta Türkiye’nin üretim odaklı dönüşümü, global lojistik zincirlerindeki kalıcı konumlanması ve istihdamdaki olumlu performansının yanı sıra mali disiplin bakımından dünyada en âlâ performanslardan birini sergilediğini ve bütçe disiplininden taviz vermediğini vurguladı.
“Enflasyon yüzde 5 gayesine kalıcı olarak düşürülemedi“
Söz konusu mali disiplin performansının çok güçlü bir çıpa özelliği göstererek bilhassa 2008 global finansal krizinin iktisada tesirini sınırladığını ve Türkiye’nin enflasyonla uğraştaki kazanımlarında öncü bir rol oynadığını belirten Kavcıoğlu, bu kazanımlara karşın enflasyonun yüzde 5 maksadına kalıcı olarak düşürülemediğini lisana getirdi.
Kavcıoğlu, yazısına şöyle devam etti:
“Bu periyotta uygulanan sıkı para ve maliye siyasetleri ile global dezenflasyonist ortama rağmen kalıcı fiyat istikrarı tesis edilemezken devam eden süreçte ortaya çıkan içsel ve dışsal şoklar ile enflasyonla uğraş tam manasıyla başarılı olamamıştır. Son devirde ise salgınla başlayan global arz ve tedarik meselelerine, bölgemizdeki sıcak çatışma ortamının sebep olduğu, başta güç olmak üzere tüm emtia fiyatlarındaki artışların eklenmesiyle enflasyon görünümündeki bozulma barizleşmiştir. Bu doğrultuda bilhassa son yıllarda edinilen deneyimler, enflasyonla gayrette kısa vadeli kazanımların yerine enflasyonu sık sık maksattan uzaklaştıran yapısal kırılganlıkları hedefleyen siyasetlerin ehemmiyetini ve uzun devir sürdürülebilirliği önceleyen kalıcı bir yapısal istikrar programına olan muhtaçlığı ortaya koymuştur.”
“Henüz çözülememiş yapısal meseleye meydan okuyoruz”
Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu, TCMB’nin para siyaseti kararlarını tasarlarken başta sürdürülebilir dış istikrar olmak üzere Türkiye iktisadının yapısal sıkıntıları ile yüzleştiğini söz etti. Bu süreçte, kolay fakat süreksiz tahliller yerine kısa ve orta vadeli zorluklarına karşın uzun devirli kalıcı tahlillere odaklanıldığını aktaran Kavcıoğlu, “Bu süreç, tıpkı vakitte uzun yılların gayretine karşın şimdi çözülememiş bir yapısal sıkıntıya meydan okumadır.” tabirini kullandı.
“Fiyat istikrarını sağlayacak kalıcı ıslahatlara odaklanıyoruz”
Kavcıoğlu, Liralaşma Stratejisi ile ekonomik modelin para siyasetine ait sütunlarını inşa ettiklerini ve özgür piyasa dinamikleri çerçevesinde sürdürülebilir fiyat istikrarını sağlayacak kalıcı ıslahatlara odaklandıklarını vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Ülkemizin sahip olduğu stratejik global paha ile uyumlu, vatandaşlarımızın sahip olduğu emsalsiz beşeri sermaye ile oluşturduğu katma pahaya yakışır formda, ekonomimizde Türk Lirasına olan ilginin daima artmasını, ulusal paramızın ekonomimizin temel ödeme ve temel bedel saklama aracı haline gelmesini, finansal kaynakların yatırım, istihdam, üretim ve ihracata yönelik verimli ve istikrarlı dağılmasını ve böylece kalıcı cari istikrar tesis edilirken finansal mimarimizin para siyasetinin aktifliğini artıracak formda tasarlanmasını liralaşma stratejimiz ile gerçekleştirmeye kararlıyız.
Temel önceliğimiz, Liralaşma Stratejisi sayesinde enflasyonla uğraşta uzun yıllardır yapısal sorun olmayı sürdüren, yüksek lokal para ikamesi problemini çözmek ve kalıcı dış istikrar sürdürülebilirliğini sağlamaktır. Makro ve mikro ihtiyati önlemlerin de takviyesi ile bu sefer kamu finansmanındaki güçlü istikrara dış istikrar sürdürülebilirliği de eşlik eder hale geleceği için fiyat istikrarını sağlama ve sürdürme amacı büsbütün gerçekleşmiş olacaktır.”