İngiliz Reuters haber ajansı, hükümetin ihracat gelirlerine dayalı iktisat siyasetinin parite tesiri ve yavaşlayan siparişler nedeniyle sekteye uğrayabileceğine dikkat çekti. Türkiye’nin cari açığının kapanmasında hayati kıymete sahip ihracat gelirleri birinci 7 ayda yüzde 19 artış kaydettiğine dikkat çekilen tahlilde, şöyle denildi:
“Ancak global pazarlardaki gelişmelerle birlikte ihracatçı dallarda aşağı taraflı revize edilmeye başlanan yılsonu beklentileri, hükümetin ihracat gelirlerine dayalı iktisat siyasetini fonksiyonsuz kılabilir. Ukrayna savaşının global yansımaları, global resesyon işaretleri, başta Avrupa olmak üzere artan enflasyonist baskı ve gerileyen alım gücü Türkiye’nin temel ihracat pazarlarında bozulma işaretlerini beraberinde getirdi. Buna bağlı olarak Türkiye’nin en büyük ihracatçı dallarında yavaşlayan ya da gerileyen ihracat siparişleri de, yılsonu ihracat maksatlarında de aşağı taraflı revizyonları beraberinde getirmeye başladı. Buna euro/dolar paritesindeki gerilemenin olumsuz yansımaları da eklendiğinde, iktisat siyasetini cari açığın kapanması üzerine kuran Türkiye’de güç fiyatlarındaki sert artışın yarattığı tahribatın akabinde ihracatta da beklenen performansın yakalanamaması iktisattaki riskleri katlayabilir.”
Yüzde 80’e ulaşan enflasyonla gayret için para siyasetinde sıkılaştırma ve faiz artırımı üzere formülleri tercih etmeyen Erdoğan hükümeti, bunun yerine ihracat ve turizm gelirlerindeki artışla döviz arzının bollaşmasını, bunun sonucunda da liranın istikrar kazanarak enflasyonun vakit içinde düşeceğini öngörüyor. Türkiye’nin 2022 için 250 milyar dolar ihracat amacı bulunuyor. Lakin global gelişmelerin akabinde iddialar şaşabilir.
Hazır giyside ihracat amacı düştü
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Hazır giysi ve Konfeksiyon Bölüm Meclis Lideri Şeref Fayat’a nazaran, Türkiye’nin en büyük ihracatçı bölümlerinden hazır giyside sene başında yüzde 15 olan ihracat artışı beklentisi ihracat pazarlarındaki son gelişmelerin akabinde “geçen yıla paralel seyir”e indirgenmiş durumda. Fayat, “2021’de bölüm 20 milyar doları geçerek ihracat rekoru kırmıştı. Bu yıl için ise %15 artışla 23 milyar dolar maksat koymuştuk… Lakin ihracat siparişlerindeki suratın yavaşlaması ile yılsonu gayelerini yüzde 15 artıştan ‘bir evvelki yılı yakalarız ya da çok az artış olur’a indirdik” dedi. Fayat, “İhracat sipariş suratındaki yavaşlamayı net biçimde görüyoruz. Siparişlerimizdeki yavaşlama evvel ABD pazarında başladı, sonra Avrupa’da. Bilhassa İngiltere’de çok daha net hissediyoruz” diye konuştu. Birçok bölümde dolar bazlı hammaddeye karşı, gelirlerin kıymetli bir kısmının Euro olduğunu belirten Fayat, ihracattaki parite kaynaklı riske işaret ederek şöyle dedi:
“Parite bilhassa AB yüklü ihracat yapan hazır giysi için çok makûs oldu. Dolar bazında yüzde 7-8 daha az ciro yapacağız. Kârımızda da yüzde 5 düşüş öngörüyoruz. Bu düzeylerdeki paritenin dış ticaret istikrarını olumsuz etkilemesini bekliyoruz.”
Otomotivde maksatlar aşağıya revize edildi
Türkiye’nin en büyük ihracatçı dallarından otomotivde de ihracat amaçları aşağı revize ediyor. Geçen hafta Tofaş ve Ford Otosan, ihracat pazarlarında berbatlaşan görünümle birlikte yılsonu amaçlarını düşürdü. Ford Otosan bu yıl için daha evvel 350 bin-360 bin adet olarak açıkladığı ihracat beklentisini 330 bin-340 bin adede indirdi. Tofaş da ihracat maksadını 125 bin-140 bin adetten 110 bin-125 bin adet aralığına çekti.
Yeni ihracat siparişleri düştü
İSO Sektörel PMI Anketi’ne nazaran, temmuzda yeni ihracat siparişlerinde ortalarında dokumacılık, kimyasal-plastik-kauçuk eserleri, makine, metal endüstrinin de bulunduğu çeşitli kesimlerde düşüş gözlendi. Öte yandan, Türkiye’nin cari fazla veren bölümleri ortasında yer alan inşaat materyalleri bölümünde de ihracat siparişleri gerileme kaydediyor. Türkiye İnşaat Gereci Sanayicileri Derneği (İMSAD) tarafından temmuz ayında yayımlanan dal raporunda, “Gelecek üç aya ait alınan ihracat siparişleri uzun mühlet sonra birinci defa geriledi. İhracat pazarlarındaki yavaşlama hissedilmeye başlandı” denildi. İMSAD Lider Vekili Ferdi Erdoğan Reuters’a yaptığı değerlendirmede, siparişlerdeki gerilemenin yanı sıra parite kaynaklı risklere de dikkat çekerek, şöyle dedi:
“Sektörde ithal girdi maliyetler dolar ile; bilhassa en büyük pazar olan AB ülkelerine ihracat euro ile. Parite eşitlenince, en başta Çin ve etrafımızdaki ülkelere karşı, kıymetli bir kâr fırsatı da ortadan kalkıyor demek… Güç maliyet avantajımız da olmadığı düşünülürse 0.40-0.50 dolar/kg fiyatla ihracat yapan kesim ihracatta bir daralma yaşama sürecine girebilir.”