Konya’da Necmettin Erbakan Üniversitesi (NEÜ) Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Kısmında Prof. Dr. Mehmet Ak danışmanlığında Dr. Melike Kazan tarafından yürütülen tez çalışması sonucunda farklı ve kıymetli datalar ortaya konuldu. Pandemi periyodu ile pandemi öncesindeki intihar olaylarını demografik özellikler, intihar nedenleri ve bağlantılı faktörler açısından karşılaştırmayı ve pandeminin intihar oranları üzerindeki tesirlerini değerlendirmeyi amaçlayan araştırmada ruhsal otopsi metodu kullanıldı. 11 Mart 2018 – 11 Mart 2022 tarihleri ortasında Konya’da gerçekleşen tamamlanmış intihar olaylarının dahil edildiği ve 11 Mart 2020 ve sonrası pandemi devri kabul edilen araştırmada, pandemi devrinde tamamlanmış intihar olaylarında manalı bir artış olduğu tespit edildi.
‘İKİ YILLIK SÜREÇTE İNTİHAR SURATININ YÜZDE 25 ARTTIĞINI TESPİT ETTİK’
İHA’nın haberine nazaran yapılan araştırma ve sonuçlarıyla ilgili bilgiler veren NEÜ Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Kısmından Prof. Dr. Mehmet Ak, pandemi sürecindeki 2 yılı ve ondan evvelki 2 yılı tamamlanmış intiharlar açısından incelediklerini belirterek, “Tamamlanmış intihar dediğimiz, mevtle sonuçlandığı için bu şahıslar hayatta olmadığından, onlara yönelik bilgi edinmek ve tahlil yapmak nitekim güç oluyor. Burada psikiyatrik istikametlerini ortaya koymak için ruhsal otopsi dediğimiz bir teknik kullanıyoruz. Ruhsal otopside bireylerin sıhhat kayıtları, hayattaki yakınlarıyla görüşmeler, isimli belgelerinin incelenmesi üzere zahmetli bir sürecin sonucunda elde edilen bilgileri tahlil ederek sonuçları raporluyoruz. Pandemi devrinde enteresan sonuçlar çıktı. Nitekim, o iki yıllık süreçte intihar suratının yüzde 25 oranında arttığını tespit ettik. Konya örnekleminde elde ettiğimiz bu bilgiyi Türkiye geneline de yaygınlaştırabileceğimizi düşünüyorum. İntihar açısından nedenselliğe baktığımızda değişik bir bilgi ortaya çıktı. Psikiyatrik bozukluklar genel olarak artış gösterdi, fakat dijital kumar bağımlılığının bu periyotta çok fazla olduğu, bunun ekonomik manada bir zorlanmaya yol açtığı ve sonucunda intiharların gerçekleştiği çalışmamızda gözler önüne serildi. Hatta bir kaybın yakını bize, ’ne olur, şu kumar illetine bir tahlil bulun, bununla ilgili önlem alın’ biçiminde bir serzenişte bulundu” dedi.
‘İZOLASYON BİREYLERİN PSİKİYATRİK YARDIM ALMALARINI DA ZORLAŞTIRDI’
Pandemi devrindeki meskende kalma, izolasyon ve kısıtlama önlemlerinin, ister istemez bireylerin psikiyatrik yardım almalarını da zorlaştırdığını belirten Prof. Dr. Mehmet Ak, “Psikiyatrik hastalıkların oranı arttığı halde psikiyatrik yardım almayla ilgili müracaatlar, o dönemki kaideler nedeniyle gerçekleşmedi ve hastalar kendi hastalıklarıyla ilgili bir kıymetlendirme ve tedavi sürecine maalesef giremediler. Bunun sonucunda da psikiyatrik hastalıkların en korkutucu yanı olan intihar davranışı oranında bir artış ortaya çıktığı görülüyor. Bu hastalıklar içerisinde bağımlılıklar kısmının besbelli halde arttığı görülüyor. Alkol ve unsur bağımlılığı kısmıyla ilgili berbata kullanımıyla ilgili bir artış olduğu üzere dijital kumar başta olmak üzere kumar oynama davranışıyla ilgili de bariz bir bozulma olduğu ortaya çıktı. Beşerler meskende çalıştıkları, nizamlı mesai olmadığı için uyku nizamları bozuldu. Dijitalleşmenin bu süreçte tahminen yararlı istikametlerini gördük; bilhassa eğitim manasında uzaktan eğitim büyük katkı sağladı lakin hem gençlerin hem yetişkinlerin hem de çocukların ekran ve internetle temasları arttı. Ve oradaki tuzakların bir modülü olarak, tahminen o periyodun ekonomik manadaki zorlukları da eklenince, kumarla tanışıklık daha fazla oldu pandemi periyodunda. Küçük yararlarla başlayan o tuzak zincirinde ödenemeyecek kadar büyük ziyanlar oluşması insanlardaki çökkünlük ile depresyonu artırarak maalesef intihar davranışına yol açtı üzere görünüyor” halinde konuştu.
‘İNTİHARLARDA ÜNİVERSİTE MEZUNLARI DAHA YÜKSEK ORANA SAHİP’
Kumarla alakalı sorunun orta yaşlarda daha fazla görüldüğünü söz eden Prof. Dr. Mehmet Ak, “Zaten intihar oranı da olağanda başka çalışmalardan farklı olarak bu araştırmada daha fazla çıktı. Bilhassa eğitim düzeyi manasında pandemi öncesinde mesela üniversite mezunlarının intihar oranı bu kadar yüksek değilken, pandemide üniversite mezunları intihar eden küme içerisinde daha yüksek bir orana sahip. Bu, tahminen pandeminin getirdiği ümitsizliği daha fazla yaşamış olabilirler. Farkındalığı daha yüksek olunca geleceğe yönelik olumsuz senaryolar yazma ihtimali ya da var olan iş sistemlerinin bozulması onları daha fazla etkiledi. Üniversite mezunlarının nizamlı iş hayatının ortadan kalkması, ekstra etkilemiş olabilir” sözlerini kullandı.
Kumar üzere davranışların en çok ortaya çıkma nedeninin doğal bir reklam üzere görünen arkadaş teklifleri olduğunu belirten Mehmet Ak, “Bir oyun üzere başlanıyor ve bu sistemlerde yüklü olarak başlangıçta insanlara küçük yararlar sunuluyor. Hatta ’hesabınıza ekstra bonuslar yüklendi’ üzere teşvik edici uygulamaları var. O arkadaş etkileşimi içinde beşerler bu bonuslara ve karlara çok çarçabuk kanabiliyor. Fakat sonra bunun denetimden çıkabileceğinin farkında değil. Nasıl ki uyuşturucu içtiği vakit beşerler beyninde dopamin salgılanıyor ve bu hazzı tekrar deneyimlemek için tekrarladıklarından bağımlı oluyorlar, kumarda da birebir düzenek var. İnsanın beyninde o kazanma heyecanı, uğraşıyla salgılanan unsurlar aslında biyolojik süreci tetiklemiş oluyor. Ve bir bakıyorsunuz, para kaybettiği halde oynamaya devam ediyor. Olağan ki öbür motivasyon kaybı güya kumarla telafi etme üzere yanlış bir motivasyon, halbuki şimdiye kadar hiç kimse kumar kaybını kumarla telafi edememiştir. Zira bu bir bağımlılık. Çıkarını bir yerde durdurabilen bir kumarbaz görmedim. Kesinlikle karı ne kadar çok olursa olsun onu tekrar kumara yatırmıştır ve o kısır döngüden çıkamamıştır” diye konuştu.
(İHA)