Kronik obstrüktif akciğer hastalığının kısaltması olan KOAH, büyük çoğunluğu sigara içen yahut bırakmış olsa bile çok uzun mühlet sigara içmiş, 40 yaş üstü her 5 yetişkinden birinde görülen, akciğerde elastikiyet kaybı, nefes darlığı, öksürük ve hava akımının kısıtlanması ile ortaya çıkan kronik inflamatuar bir akciğer hastalığıdır. Daima olması ve ilerleme göstermesinden ötürü “kronik”, hava yollarında daralma nedeniyle de “obstrüktif” olarak tanımlanır.
Bu hastalıkta, sigara kullanımı sonucu ziyanlı gaz ve partiküller nedeniyle hava yolları hem daralır, hem de kalınlaşır ve bu durum oksijenli havanın akciğerlere rahatça girip çıkmasına pürüz olur. Bronşlarda oluşan bu daralma, geri döndürülemez bir durum olup, tedavi edilmediği sürece de ilerleyicidir.
Amfizem (kana oksijen taşınmasını sağlayan hava keseciklerinin esnekliğini kaybetmesi) ve kronik obstrüktif bronşiti de içerir. (KOAH gelişiminden evvel oluşan, bilhassa kış mevsiminde en az 3 ay ve en az 2 yıl üst üste görülen öksürük ve balgam varlığı)
Sigara ve öteki tütün eserlerinin yanı sıra, gelişen ve değişen çevresel etmenler ile hava kirliliği, dumanlı ve tozlu ortamlarda çalışmak zorunda kalma, ziyanlı gaz ve kimyasal unsurlar, konut içi hava kirliliği, sosyoekonomik seviye, yaş, cinsiyet, genetik faktörler, akciğer gelişimine ait sorunlar, kronik bronşit, teneffüs yolu enfeksiyonları ve astım da KOAH hastalığı gelişmesinde rol oynayan faktörlerdir.
Balgamlı öksürük, göğüste hırıltı, nefes alış ve verişte hızlanma, teneffüs yolu enfeksiyonlarında artış, ayak bileklerinde ve bacaklarda şişlik ve cildin mavimsi bir renk alması (siyanoz), fizikî aktiviteler esnasında nefes darlığı bu hastalığın belirtileri ortasındadır.
KOAH hastalığı evreleri nefes darlığının şiddetine nazaran dört alt başlıkta incelenir. Hafif evrede ekseriyetle hastalığın teşhisini koymakta zorluk yaşanır. Süratli yürüme, merdiven çıkma ya da ağır iş yapma sırasında nefes darlığı hissedilebilir.
Orta evrede de kondisyon gerektiren bir hareket sırasında nefes darlığı görülebilir. Kimi hastalarda günlük işlerde de nefes darlığı hissedilebilir ve akciğer enfeksiyonu ya da soğuk algınlığı geçirilmesi durumunda, bu hastalıkların uygunlaşması başka bireylere nazaran daha uzun sürer.
Ağır evrede günlük işlerde nefes darlığı hissedilir ve bu duruma halsizlik eşlik eder. Hafif ve orta evreden farklı olarak, nefes darlığı gece de görülür ve uyku tertibini olumsuz tesirler. Çok ağır evrede ise, günlük işlerin yanı sıra, kişinin hareket etmediği, oturur halde olduğu durumlarda bile nefes darlığı hissedilir ve hastalar dışarı çıkamaz hale gelir; meskenin içinde yürümekte bile zorluk çekilir.
KOAH sırf akciğerleri değil, tüm beden sistemini olumsuz etkileyen ve akciğer yaşlanmasını hızlandıran değerli bir hastalıktır.
Hastalığın son evresinde KOAH’a birtakım hastalıklar eşlik edebilir ve bu hastalıklar birbirini tetikleyebilir. Bu hastalıklar ortasında, yüksek tansiyon ve kolesterol, kalp-damar hastalıkları, uyku apnesi, diyabet, kemik ve kas erimesi, anksiyete ve depresyon, kansızlık, reflü ve akciğer kanseri sayılabilir.
Yapılan araştırmalar, bayanların tütün dumanına daha hassas olduğu ve erkeklerle eşit ölçüde sigara içmelerine karşın, hastalığın daha şiddetli geliştiğini göstermektedir.
KOAH hastalığının kesin bir tedavisi olmadığı unutulmamalıdır. Uygulanan tedavi metotları ise, hastalığın ilerlemesini engellemek ve hastanın ömür kalitesini yükseltmek gayelidir.
Sağlıkla kalın !..