İtalya’nın Milano kentinde geçen mayıs ayında düzenlenen Avrupa Endokrinoloji Kongresinde (ECE 2022), bayan hastalığı olarak bilinen polikistik over sendromu PCOS’un teşhis ve tedavisinde ezberleri bozabilecek yeni araştırma sonuçları tartışıldı. Yumurtalıklarda çok sayıda düzgün huylu kist görülmesiyle ortaya çıkan hastalık, yanlışsız tedavi verilmezse kısırlıktan, saç dökülmesine, kilo artışına, ruhsal problemlere hatta diyabet, kalp krizi üzere risklere dahi neden olabiliyor. Şimdiye dek bayan hastalığı olarak bilinen polikistik over sendromunun aslında erkekleri de etkilediği, yakın vakitte Türkiye ve ABD’de yapılan metaanaliz çalışmalarıyla da ortaya kondu. ECE 2022’de de tartışılan mevzular ortasında yer alan PCOS’un teşhis ve tedavi kılavuzlarını değiştirecek yeni bilgileriyle ilgili Avrupa Endokrinoloji Derneği Üyesi ve Hacettepe Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Okan Bülent Yıldız, Demirören Haber Ajansı’na değerli bilgiler verdi.
‘PCOS OLANLARIN BABASINDA DİYABET RİSKİ YARI YARIYA DAHA FAZLA’
Prof. Dr. Yıldız, PCOS görülen bayanların babalarında diyabet görülme sıklığının yüzde 50 daha fazla olduğu, genç erkek kardeşlerinde dahi önemli insülin direnci görüldüğü ve diyabet riskinin arttığını kaydederek önümüzdeki iki yıl içine PCOS ile ilgili teşhis ve tedavi kılavuzlarında tüm ezberlerin bozulabileceğini kaydetti. Prof. Dr. Yıldız, “Dünyada yapılan son metaanaliz çalışması da gösterdi ki, isminde ‘yumurtalık’ olsa da bu hastalıktan bugün aslında erkekler de etkilenebiliyor. Erkek PCOS’u diye bir kavramla tanışmamız mümkün. PCOS’lu ailelerde sırf bayanların değil erkeklerin de bâtın şeker, şeker ve metabolik tesirler açısından (kalp, şeker, tansiyon vb) taranması gerekliliği, önümüzdeki iki yıl içinde yeni kılavuzda teklif olarak yer alacak” dedi. Yakın vakitte memleketler arası teşhis ve tedavi kılavuzlarında da bu mevzunun yer bulacağını kaydeden Prof. Dr. Yıldız, şunları söyledi: “Yani erkek PCOS’u diye bir kavramla da tanışmamız mümkün. PCOS’lu ailelerde sadece bayanların değil, erkeklerin de bilinmeyen şeker, şeker ve metabolik tesirlerin açısından taranması gerektiği gündeme geliyor ve önümüzdeki 2 yıl içinde yeni teşhis tedavi kılavuzlarında, bu öneriyi de koymamız mümkün üzere görünüyor.”
‘ERKEK KARDEŞLERDE BİLE İNSÜLİN DİRENCİ VAR’
Polikistik over sendromunun bayanlarda doğurganlık çağında en sık görülen hormonal bozukluk olduğuna dikkat çeken Dr. Yıldız, “Dünyada her 5 bayandan biri, Türkiye’de ise her 7 bayandan birinde görülüyor. Bu bozukluğun hem tabipler hem de hastalar açısından kıymetli zorlukları var. İsminde polikistik over yani yumurtalık geçtiği için PCOS bir bayan hastalığı üzere algılanıyor lakin bizim bundan uzun vakit evvel yaptığımız bir çalışma vardı. PCOS’u olan genç bayanların anne babaları ile kız kardeşleri ve erkek kardeşlerini metabolik tesirler tarafından, yani insülin direnci, bilinmeyen şeker ve şeker hastalığı açısından değerlendirdiğimizde; anneler ve kız kardeşlerin yanında, babaların ve erkek kardeşlerin de etkilendiğini, anne ve babalarda bilinmeyen şeker ve şeker hastalığı oranının yüzde 50’leri bulduğunu, genç olan erkek kardeşlerde dahi saklı insülin direnci olduğunu gözlemledik. Tekrar yakın vakitte bizim bütün bu çalışmaların sonuçlarını alt alta koyup yaptığımız bir metaanaliz de gösterdi ki PCOS’u olan bayanların hem annelerinde, hem de babalarında diyabet riski 2,5 kata varan oranda artmış durumda. Bugün için yeni datalarla söyleyebileceğimiz, isminde ‘yumurtalık’ olan bir hastalıktan aslında erkekler de etkilenebiliyor. Bâtın şeker ve metabolik sorunlar açısından erkeklerin de kıymetlendirilmesi çok önemli” diye konuştu.
‘DOĞRU TEŞHİS ALANA KADAR 6 TABİP DOLAŞIYORLAR’
PCOS’u olan bayanların hakikat teşhisi alana kadar 6 farklı doktor dolaştığını da kelamlarına ekleyen Prof. Dr. Yıldız, “PCOS’u olan genç bayanların teşhis alana kadar ortalama 6 tabibe başvurduğunu, tabibe müracaat süreçlerinde birçoklarının aldıkları hizmetten şad olmadığını ve yeniden toplumda birçok genç bayanın aslında polikistik over sendromu olmamasına karşın, yalnızca ultrasonda yumurtalıklarda bir manzara olmasından ötürü PCOS varmış üzere değerlendirildiğini, etiketlendiğini ve mutsuz olduğunu biliyoruz. Bu sendrom, adet düzensizliği yapıyor. Kozmetik sorunlara neden oluyor. Bedende tüylenme artışı, saç dökülmesi, sivilcelenme, kilo alma, bu hastalarda çok daha kolay oluyor. İnsülin direnci kıymetli sorunlardan biri. Yeniden hamile kalmada zahmetler ve kısırlıkla çaba ediyoruz. Bunun yanında ruhsal bozukluklar da çok yüksek oranda oluyor. O denli ki bizim Türkiye datalarımız, depresyonun PCOS’lu bayanlarda 7 kat daha fazla olduğunu gösteriyor” dedi.
‘SADECE BAYAN DOĞUM DEĞİL PEKÇOK BRANŞI İLGİLENDİRİYOR’
Kadınların çoklukla birinci başta jinekoloji uzmanlarına başvurduğunu lakin ömür uzunluğu süren bu hormonal bozukluğun pek çok branş tarafından takip edilmesi gerektiğini kelamlarına ekleyen Prof. Dr. Yıldız, “Genellikle birinci başta bayan doğum kliniklerine başvuruluyor. Fakat aslında multidisipliner yani birçok uzmanlık alanının yönetmesi gereken bir sorun. Bu manada bayan hastalıkları ve doğumun katkısı değerli. Özellik infertilite yani kısırlık açısından. Lakin bayan doğumun yanında, endokrinoloji uzmanı istenmeyen kozmetik sorunlarla ilgili, hormonlarla ilgili takip etmeli. Ayrıyeten dermatoloji kliniklerinin bu hususta bilgili olması gerekiyor ciltteki tesirleri nedeniyle. Tekrar özel ruhsal bozukluklarla ilgilenilmesi gerekiyor ve PCOS’ta beslenme de çok değerli bir bahis. Münasebetiyle pek branşın idaresinde, çoklu bir grup olması gerekiyor. Avrupa Endokrinoloji Kongresi’nde de bu yıl programımızda PCOS’la ilgili birden fazla oturuma yer verdik. Bunlardan bir tanesi bilhassa PCOS’un ailelerde geçişinde genetik ve epigenetik dediğimiz yani DNA’nın kendisinde değil, bağlandığı proteinlerdeki bozukluklar oldu. Bir öteki kıymetli bahis erken ergenlikle PCOS alakası oldu. Zira erken ergenliğe girenlerin birçoklarında PCOS olabiliyor.” biçiminde konuştu.