Karabük Üniversitesi’nden (KBÜ) yapılan açıklamaya nazaran, antik kentte Kültür ve Turizm Bakanlığının “Geleceğe Miras Projesi” kapsamında KBÜ Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ersin Çelikbaş’ın başkanlığında hafriyat ve onarım çalışmaları devam ediyor.
Kiliselerin tabanında, birçok hayvanın tasvir edildiği mozaiklerle ünlenen ve bu nedenle “Karadeniz’in Zeugması” biçiminde isimlendirilen antik kentte, şimdiye kadar iki hamam, iki kilise, bir savunma yapısı, kaya mezarları, tiyatro, bir kemerli ve kubbeli yapı, anıtsal kültik niş (duvar içinde oyuk), sur, villa, öbür anıtsal binalar ile birtakım kült (kutsal) alanları üzere yapılar bulundu.
Kazılarda son olarak 5. yüzyıla ilişkin arbalet tipinde fibula ile 2. yüzyıla ilişkin “Nehir Tanrısı” betimi yer alan sikkeye rastlandı.
“Bu yıl kıymetli buluntulara ulaşıldı”
Açıklamada görüşlerine yer verilen Doç. Dr. Ersin Çelikbaş, kazıların güney nekropol ve “SDJ-3” olarak isimlendirilen iki noktada ağırlaştığını, bu yıl kıymetli buluntulara ulaşıldığını belirtti.
Güney nekropoldeki mezarlarda Roma periyoduna ilişkin meyyit gömme geleneklerine dair datalar elde edildiğini bildiren Çelikbaş, şöyle devam etti:
“Bunlardan en dikkati alımlı olanı, Roma periyodunda Hadrianopolis’te basılmış bir sikke. Bu sikkede, Hadrianopolis’e ilişkin olduğunu gösteren bir etnikonun yanı sıra Irmak Yaradanı betimi yer alıyor ve altında ‘Kezios’ yazısı bulunuyor. Bu yazıt, antik periyotta Eskipazar Çayı’nın isminin Kezios olduğunu göstermesi açısından çok pahalı bir bilgi sunuyor. Bu bilgi literatürde olmayan bir bilgi. Mezarın içerisinde bu sikkenin ortaya çıkması da bunun bir Charon (mitolojide ölülerin kayıkçısı) sikkesi olarak mezar içerisinde bırakıldığını da gösteriyor. Demek ki Hadrianopolis’te 2. yüzyılda da tekrar Roma İmparatorluğu’nda Charon geleneğinin devam ettiğini de bu biçimde görmüş olduk.”
Çelikbaş, güney nekropolünde bulunan sikkenin milattan sonra 2. yüzyıla, öbür buluntuların 5. yüzyıla ilişkin olduğu bilgisini paylaşarak, “Güney nekropolünde meyyit gömme geleneği yaklaşık 300 yıl kesintisiz formda devam etmiş” sözünü kullandı.
Kaya mezarlarından oluşan bir alanda bu tip mezarların içerisinde meyyit kültüne ilişkin buluntuların ortaya çıkmasının kıymetli olduğuna dikkati çeken Çelikbaş, şunları kaydetti:
“Güney Paflagonya bölgesinde şu anda nekropol hafriyatı yapılan tek antik kent Hadrianopolis. Hadrianopolis’te de bu mezarların içerisinde bu halde o periyodun hem kültürünü, sanatını hem de dini inanışı yansıtan buluntuların da ortaya çıkması sahiden bizi hem şaşırttı hem de sevindirdi.
Fibulalar antik periyotta yalnızca kumaşların uçlarını birbirine tutturmak için değil, ayrıyeten estetik manada da kullanılan nesnelerdir. Münasebetiyle bunun bir takı nesnesi, aksesuar olarak da kullanıldığını söyleyebiliriz.
Bu sikkenin ya da arbalet tipindeki bu fibulanın burada çıkmış olmasıyla artık Hadrianopolis’in Roma İmparatorluğunun Güney Paflagonya’daki bir karargahı olduğuna eminiz. Yani Hadrianopolis, Güney Paflagonya’daki Roma İmparatorluğunun bir karargahı, bir askeri üssü niteliğindeydi. Buradaki bu mezarlarda bu yapıtların ortaya çıkması, askeri cenazelerin de buraya defnedildiğini bize işaret etmektedir.”