EYT’lilerin 3,5 milyonu özelde

Emeklilikte yaşa takılan milyonlarca vatandaşın merakla beklediği kanun teklifi yarın TBMM Plan ve Bütçe Komitesi’ne getirilecek. Düzenlemenin önümüzdeki hafta yasalaşmak üzere Meclis Genel Konseyi’ne sevk edilmesi bekleniyor. 4 unsurluk düzenlemeye ait merak edilen sorulara karşılık aradık.

Düzenlemeyle çabucak emekli olabilecek 1,7 milyonu emekçi, 89 bini esnaf ve 496 bini memur olmak üzere toplam 2,2 milyon çalışan bulunuyor. 3,5 milyon emekçi, 619 bin bağımsız çalışan, 669 bin devlet memuru olmak üzere, emeklilik için yaşı bekleyen ve ilerleyen yıllarda bekleyecek olan kişi sayısı da toplam 4,8 milyon kişiyi buluyor.

EYT teklifiyle 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı çalışmaya başlayanlar yaş dışındaki şartları yerine getirerek emekli olabilecekler. SSK’lılar kademeli prim gününe tabi olacaklar. Kademeli prim günü 5 binden başlayarak 5 bin 975 güne kadar çıkacak. Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’na tabi olan bayanlar 7 bin 200, erkekler ise 9 bin prim gününü doldurarak, emeklilik hakkı kazanabilecekler.

9 Eylül 1999 sonrası sigortalılığı başlamalarına karşın sigortalılık başlangıç tarihini geriye götürmeye imkân tanıyan ilgili mevzuat kararlarına nazaran yapılan borçlanmalar ile sigortalılık başlangıç tarihi 8 Eylül 1999 ve öncesi olacak.

EYT düzenlemesi sonrasında emekli olacak sigortalılara da düzenleme öncesinde aylık bağlanan başka sigortalılarda olduğu üzere statüsüne nazaran birebir biçimde aylıkları hesaplanacaktır.

Mevcut mevzuatta yer alan kararlarda değişiklik yapılmayacak. Kelam konusu kararlar gereği; son olarak SSK kapsamında çalışan sigortalıların aylık bağlanmadan evvel çalıştığı işten ayrılması gerekiyor. Bağ-Kur kapsamında çalışılması halinde ise aylığı kesilmeksizin ve rastgele bir prim ödemesi yapmaksızın faaliyetini devam ettirebiliyor. Hala misyonda olan Emekli Sandığı sigortalılarının misyonlarından ilişiklerinin kesilmesi gerekiyor.

EYT ile bu yıl içinde emekliye ayrılmaya hak kazananlar için kamu maliyesinden 80 milyar TL ayrılacak. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, bunun için gerekli hazırlıkları tamamladıklarını belirtmişti.

EYT’lilerin aylık bağlandıktan sonra çalışmaya devam etmesi halinde patrona teşvik verilmesi hedefleniyor. Uzun vadeli sigorta kolları kapsamına giren sigortalıları istihdam eden özel kesim patronlarına 1 Kasım 2008 tarihinden itibaren malullük, yaşlılık ve vefat sigortası patron payından beş puanlık indirim uygulanıyor. Düzenlemeyle 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı sayılanlardan düzenlemenin yürürlük tarihinden sonra çalışmaya devam etmeleri halinde bu sigortalılardan ötürü SGDP prim indiriminden faydalanılabilecek.

İşverenin Türkiye genelindeki bütün işyerlerinden kuruma borcun bulunmaması, kayıt dışı yahut uydurma sigortalı bildiriminde bulunmaması, 9 Eylül öncesinde sigortalı sayılanlardan birinci kez emekli ve yaşlılık aylığı bağlanması için talepte bulunarak aylık bağlananların tıpkı özel dal işyerinde işten ayrılış tarihinden itibaren 10 gün içinde SDGP’ye tabi işe başlaması kuralları var. 5 puanlık indirim fiyatı, sigortalının prime temel karı üzerinden hesaplanacak ve toplumsal güvenlik takviye primine tabi çalışan bir sigortalıdan ötürü 2023 yılı brüt taban fiyatı üzerinden 500 lira 40 kuruş indirimden yararlanılacak.