Almanya’daki Toplumsal Medya Maddesine, ‘nefret içerikli telaffuzlar, terör propagandası ile mücadele’ biçiminde övgüler dizen Deutsche Welle, Türkiye’de nefret söylemi ve dezenformasyonla gayret için görüşülen, basın, toplumsal medya ve internet haberciliğine ait düzenlemeyi ‘sansür‘ olarak niteledi.
Almanya’nın milletlerarası yayıncısı Deutsche Welle’nin (DW) Türkçe yayın yapan haber sitesi, Almanya’da dezenformasyon ve nefret telaffuzuna karşı yürürlüğe giren maddeyi, övgüyle servis etmişti.
DW haberinde, Alman Meclisi’nde onaylanan yasanın, toplumsal paylaşım sitelerine nefret içerikli paylaşımlarla gayret konusunda daha sıkı sorumluluklar yüklediği tabir edildi.
Haberde Facebook, Twitter üzere toplumsal paylaşım sitelerinin, artık platformlarında nefret içerikli telaffuzlar, terör propagandası yapan paylaşımlar ve palavra haberlerle daha sıkı gayret etmek zorunda olduğu belirtildi.
TÜRKİYE’DEKİ MİSAL DÜZENLEME ‘SANSÜR’ HALİNDE SERVİS EDİLDİ
Kamuoyunda “dezenformasyonla çaba düzenlemesi” olarak bilinen Basın Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi TBMM’de görüşülüyor.
Düzenleme ile, kamuoyuna yanlışsız bilgilerin ulaşması, nefret telaffuzunun önüne geçme, terör örgütlerinin propaganda ve toplum huzurunu bozma emelli dezenformasyon yayma gayretlerinin engellenmesi amaçlanıyor.
Almanya’daki benzeri düzenlemeden övgüyle kelam eden DW, Türkiye’deki düzenlemeyi, düzenlemenin terslerinin ağzıyla servis etti. Haberde, düzenlemeye ait bilgi ve doküman yer almazken, “AK Parti ve MHP’nin hazırladığı teklif birçok açıdan tartışmalı. Tasarıya nazaran, halk ortasında endişe, tasa ve panik yaratacak haberler yaymak, üç yıla kadar mahpusla cezalandırılacak.” sözleri yer aldı.
Haberde, düzenlemedeki ‘kamu yararı’ görmezden gelinirken, birtakım meslek kümelerinin ‘yalan haber’ yerine ‘istenmeyen haber’ nitelemesi ön plana çıkarıldı, kabahat teşkil edebilmesi gereken kurala değinilmedi.
SUÇUN ŞARTLARI
Yeni düzenlemeye nazaran, yanlış bir bilgi paylaşmak, siyasi tenkit yapmak, hükümete dönük gerçek olmayan isnatlarda bulunmak cürüm sayılmayacak. Söz ve basın özgürlüğü kapsamında kalacak açıklamalara, haberlere de ceza verilmesi kelam konusu değil.
Düzenlemede dezenformasyonun hata teşkil edebilmesi için bu 5 kuralın ‘bir ortada gerçeklemesi’ gerekiyor.
1. Haber ya da paylaşımın gerçeğe muhalif olması
2. Yayılan haberin iç-dış güvenlik, kamu tertibi ve genel sıhhat ile ilgili olması
3. Yayılan haberin halkta dehşet, panik ve telaş oluşturması saikiyle hareket edilmesi
4. Bilginin aleni olarak paylaşılması
5. Bilginin taammüden yayılması lazım.
Örneğin, yanlış bilgi içeren bir toplumsal medya paylaşımının gerçek sanılarak paylaşılması mutlaka cürüm teşkil etmeyecek. Tekrar endişe, panik, telaş oluşturmayan bir haber bu kapsamda değerlendirilmeyecek. Güvenlik, kamu tertibi ve genel sıhhat dışındaki haberler de (örneğin siyaset, adalet vb. alandakiler), düzenlemenin kapsamına girmiyor.