Korkutan corona uyarısı… Aile Hekimliği Çalışanları Sendikası (AHESEN) yeni varyantla bir arada hastalığın bulaşıcılık oranının Omicron’a nazaran iki kat arttığına işaret etti. Vefatlar 5 kat, hasta sayısı 31 kat arttı. Mevsimsel gribin de eklenmesiyle eylül ayında sıhhat sistemi çökebilir.
Vaka sayılarının binli sayılarının altına inmesiyle bir arada olağanlaşmaya geçen Türkiye’de, Covid-19 salgınında yeni ve daha büyük bir dalgaya girildi. Avrupa ve ABD’de başlayarak kısa vakitte ülkemizi de tesiri altına alan yeni varyant BA.4.5 ile bir arada günlük hadise sayıları süratle arttı ve kapanan Covid-19 servisleri yine açılmaya başlandı.
Aile Hekimliği Çalışanları Sendikası (AHESEN), kalkan maske zorunluluğunun muhakkak alanlarda tekrar getirilmesi gerektiği, aksi taktirde önümüzdeki aylarda mevsimsel grip olaylarının da eklenmesiyle sıhhat sistemini zorlayacak seviyede daha sıkıntı bir salgınla karşı karşıya kalabileceğimizi belirtti.
ACİL SERVİSLER ÇOK YOĞUN
AHESEN Bilim Komitesi Lideri Prof. Dr. Ersin Akpınar, “Şu anda örneğin hastanelerin acil servislerindeki yoğunluktan ötürü eczaneden test kiti alarak kendi kendine test yapanların büyük bir çoğunlukta olduğunu biliyoruz. Hastanelerde test olamayan şahısları de düşünürsek günlük sayının 100 binleri bulduğunu söyleyebiliriz” dedi.
POZİTİF BİR KİŞİ 19 ŞAHSA HASTALIK BULAŞTIRIYOR
Prof. Dr. Akpınar, 17 Temmuz 2022 tarihine kadar ülkemizde toplam 15 milyon 524 bin 71 kişinin Covid-19 teşhisi aldığı, 99 bin 184 kişinin de Covid-19 nedeniyle vefat ettiğini kaydederek şunları söyledi:
– Mevcut sayılar ve tahliller, önümüzdeki haftaların epeyce sıkıntı geçeceğinin göstergesi. Sıhhat Bakanı son açıklamasında ‘vaka sayısının 40 kat arttığını, sıhhat hizmet sunumunda yükün 3 kat arttığını’ belirtti. R0 bedeli bir hastalığın yayılım suratını belirtir. Yani bir hastanın bir ortama girince kaç şahsa hastalığı bulaştırabileceğini tanımlar.
– Örneğin R0=1 ise, bir hasta bir şahsa bulaştırır demektir. R0 = 0.4 ise, yani 1’den küçük ise o hastalığın bulaştırıcılığı çok azalmış ve bitmek üzeredir denebilir. Şu an mevcut Covid varyantı BA.4.5’in R0 kıymeti 18.6. yani bir kişi yaklaşık 19 şahsa hastalığı bulaştırabiliyor. Şimdiye kadar görülen en bulaşıcı varyant.
– Çünkü Wuhan’da ortaya çıkan birinci SARS-Cov2 virüsünün R0 bedeli 3.3 idi. Daha sonra Delta varyantı 5.1, Omicron 9.5 ve BA.2 varyantı 13.3 R0 bedeliyle geldi. Kızamık virüsünün R0 kıymetinin dahi 12 ila 18 olduğu düşünülürse BA.4.5 varyantının 18.6 olan R0 kıymetinin ne kadar yüksek olduğu anlaşılabilir.”
SALGININ BAŞINDAN BERİ EN YÜKSEK SEVİYESİNDE
AHESEN Genel Lideri Başkanı Dr. Gürsel Özer ise yaşlı, kırılgan, obez, kalp ve akciğer hastalıkları olanlar için Covid-19’un “doğal ötesi bir seleksiyon, mevtin erkene alınması” manasına gelecek bir pandemiye yol açtığını belirterek “Bu nedenle sistem sizi korumuyorsa, siz kendinizi koruyacaksınız” dedi.
Dr. Özer, “Tüm tedbirler kaldırıldığı için Covid-19 olaylarındaki artış salgının başlangıcından beri hiç bu kadar süratli olmamıştı” diyerek AHESEN olarak tekliflerini ise şöyle sıraladı:
– Toplu alanlardan başlamak kaydı ile maske kullanım zorunluluğunun getirilmesi,
– Son aşısını 6 ay geçenlerin tekrar hatırlatma dozunun yapılması,
– Eylül ayında okulların da açılacağı düşünüldüğünde, 12 yaş ve altı çocukların da aşılama programında yer alması,
– PCR testi yaptırmak için doktor istemi kuralı kaldırılmalı. Bu uygulama ile acillerde test yaptırmak isteyenler uzun kuyruklar oluşturuyor ve bulaş riskini artırmanın yanı sıra, aslında tıkanma noktasında olan acil hizmetlerine ek yük getiriyor. Bu nedenle PCR testinin, her kuşkulu hastada yaptırılması, süratle PCR testi yapılacak merkezler açılması ve isteyen her kişinin test yaptırabileceği alanlar oluşturulması,
– Olumlu olayların izolasyon müddetinin en az 10 gün olarak belirlenmesi,
– Baş ağrısı, öksürük, burun akıntısı olanların kendilerini covid müspet üzere düşünüp izolasyona girmesi, filyasyon takımlarının tekrar oluşturulması ve saha çalışmalarına başlanması, alanda da test için numune alımının hızlandırılması,
– Ayrıyeten Covid-19’un sıhhat çalışanları için şartsız olarak meslek hastalığı sayılması.
ÖLÜMLER BEŞ KAT ARTTI
Dr. Özer, önümüzdeki günlerde Covid-19 salgınına ek olarak mevsimsel gribin de eklenmesi ile yaşanacak hasta yoğunluğu için ASM ve hastanelerde gerekli önlem ve hazırlıkların yapılmasının da hayati kıymet taşıdığını vurgulayarak şu tabirleri kullandı:
– Tabip ve sıhhat çalışanının şahsî gözetici ekipmanları ile gerekli takviye işçinin planlanması ve görevlendirilmesi sıhhat sisteminin yükünün derde mahal vermeden devam ettirilebilmesini sağlayacaktır. Doktorların ve sıhhat çalışanlarının özlük haklarının bir an önce, hızla sorun olmaktan çıkarılarak uygunlaştırılması zaruridir.
– Eylül ayında sıhhat sisteminin yaşayacağı yük nedeniyle ‘iflas etmemesi’ için acil tedbirler alınması gerekmektedir. Son 6 haftada olay sayısı 30.93 kat arttı, vefat sayısı 5.05 kat arttı. Günlük hadise sayısı 32 bin 162. Vefatlar 5 kat arttı, hasta sayısı 31 kat arttı. Pandemi bitmedi tüm süratiyle hala devam ediyor. Tedbir almak için neyi bekliyoruz?