Merkez Bankası’nın aldığı kararlar sonucunda bankalar nakit avans çekimini ya durdurdular ya da limitleri düşük düzeye getirdiler. Merkez Bankası’nın hafta başında aldığı karar sonrası nakit avansların kapatılması reaksiyon çekince dün öğlenden sonra yeni bir kararla 15 bin liranın altındaki nakit avans, sınırlamanın dışında tutuldu. Kuyum harcamaları için de getirilen sınırlama esnetildi. Ayrıyeten 50 bin liranın altında kredi kartı limiti olanlar da sınırlamanın dışında bırakıldı. Piyasada atılan bu adımların ve altına yönelimin azalmasını hedeflediği kaydediliyor.
NAKİT AVANS KAPATILDI
Merkez Bankası hafta başında menkul değer tesisine ait uygulama talimatında değişiklik yaptı. Merkez Bankası, kredi kartı makul bir limitin üzerinde olanlar için ferdi kredi kartıyla yapılan nakit çekimi ve kuyum harcamalarının kredi çeşidinin, yüzde 30 oranında menkul değer tesisine tabi olmasını kararlaştırmıştı. Değişiklik 16 Mayıs tarihinden itibaren devreye girdi. Tesirleri de görülmeye başlandı. Kredi kartına bağlı olarak 12 aya kadar taksitlendirilebilen nakit avanslar ya kapatılmaya ya da limiti düşürülmeye başlandı. Nakit avans, kredi kartı ya da banka kartına bağlı olarak alınabiliyor. Gereksinim kredisinde faizler yüksekken bilhassa kredi kartına bağlı olan nakit avanslarda faiz yüzde 1.36. Birtakım kamu bankalarında ise yüzde 1.23. Bu yılın şubat ayından itibaren nakit avanslarda süratli bir artış oldu. Şubat ayında 78.6 milyar lira olan kredili mevduat hesapları, şubat ayının sonundan itibaren süratli bir artış trendine girdi. 24 Şubat haftasında 112.5 milyar lira olan kredili mevduat hesapları, 5 Mayıs haftasında 122.4 milyar düzeyine geldi. BDDK’nın dün açıkladığı bilgilere nazaran ise 12 Mayıs tarihli haftada 125.8 milyar liraya yükseldi. Kredi kartına bağlı olduğu için 12 aya kadar taksit yapılabiliyor, rastgele bir prosedüre gerek kalmadan kolaylıkla çekilebiliyor. Merkez Bankası’nın bankalara getirdiği menkul değer zaruriliği adımından sonra birçok banka nakit avansı kapatmaya başladı. Birtakım bankalar ise kişinin kredi kartında nakit çekim limitinin olmasına karşın sonlandırıcı adım attı.
15 BİN LİRA HUDUDU GELDİ
Merkez Bankası dün öğlenden sonra nakit avans için menkul değer sınırlamasında kısmen geri adım attı. Nakit avans ve kredili mevduat hesabı kredilerine yönelik menkul değer tesisi sınırlamasında 15 bin liranın üzerini dikkate alacağını tabir etti. Yani bankaların 15 bin liranın altındaki nakit avanslar için menkul değer tesis zaruriliği olmayacak. Kredi kartı limiti 20 bin de olsa, 100 bin de olsa 15 bin liraya kadar çekilecek nakit avans da bankaların yükümlülüğü olmayacak. Bu yüzden bankaların 15 bin liraya kadar nakit avansı açmaları bekleniyor.
KUYUM HARCAMALARINA SINIRLAMA
Merkez Bankası attığı adımla vatandaşın kuyum harcamalarına olan ilgisini azaltmayı da hedefledi. Bankalar menkul değer tesisi zorunluluğuyla karşı karşıya kalmamak için sonlandırıcı adımlar atmaya başladı. Örneğin internet üzerinden alışverişi birtakım kredi kartlarıyla yapılamaz duruma geldi.
KUYUMDA DA 50 BİN SINIRI
Yine dün öğlenden sonra Merkez Bankası kuyum harcamalarında da kısmi esneklik getirerek, kredi kartı limitinin 50 bin lira olması kaidesini getirdi. Yani bir kişinin kredi kartı limiti 50 bin liranın üstündeyse kuyum harcaması yaptığında bankaların yüzde 30 menkul değer tesis mecburiliği olacak. Fakat kişinin kredi kartı limiti 50 bin liranın altındaysa rastgele bir sınırlama olmayacak.
KREDİLERDE BEKLEME DÖNEMİ
Merkez Bankası kararının ve seçimlerin tesiriyle bankalarda kredilerde bekleme devrine girildiği belirtiliyor. Bankaların konut, taşıt ve muhtaçlık kredilerini kullandırmama tarafında hareket ettiği de konuşuluyor. Onayda bekleyen kredilerin bile kullandırılmasının ertelendiği kaydediliyor.
MEVDUAT FAİZİ % 39’LARDA
ve altına gidişin engellenmesi için kur muhafazalı mevduat hesabına (KKM) ilginin artmasını isteyen Merkez Bankası, bankalara dövizden TL’ye dönüşümde gerçek bireyler için ek dönüşüm maksadı getirdi. Böylelikle KKM için bankaların uyguladığı faiz oranının yükseltilmesi hedefleniyor. Birtakım kamu bankalarının mevduat için yüzde 39’luk faiz vermesi dikkat çekti.
Bu ortada Merkez Bankası’nın brüt rezervleri seçimden evvelki hafta 9 milyar dolar düşüşle 105.1 milyar dolar düzeyine geriledi. 12 Mayıs haftasında brüt döviz rezervleri 7.6 milyar dolar, altın rezervlerinde ise 1.4 milyar dolarlık gerileme oldu.
