Yunus Ülger
Özbekistan’ın Semerkant kentinde düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Doruğu, Alman basınında geniş yer buldu. Yorumlar, NATO ülkesi olan Türkiye’nin üyelik açıklaması ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘amacı’ hakkında yapıldı. Erdoğan’ın ‘Batı ve NATO’dan hayal kırıklığına uğradığı, seçimi kazanmak için dış siyasette muvaffakiyete gereksinimi olduğu, üyelik açıklamasını da bu gayeyle yaptığı’ savunuldu. ŞİO Tepesi, Batı dünyası karşısında yeni bir ‘dünya düzeni’ olarak nitelendirildi.
‘BATI’YA BİR BİLDİRİ OLARAK GÖRMEK GEREK’
Almanya’nın değerli haber mecmualarından Der Spiegel, Erdoğan’ın ŞİÖ’ye üyelik açıklamasını ‘Batı’ya verilmiş bir mesaj’ olarak niteledi. Türkiye’nin NATO’dan yana hayal kırıklığına uğradığı savunuldu ve Avrupa Birliği’ne (AB) üyelik sürecinde de 1999’dan bu yana bir ilerleme olmadığı belirtildi. Ayrıyeten, Türkiye’nin Rusya ile ortak çıkarları olduğu ve ŞİÖ üyelerinin dünya iktisat üretiminin yüzde 30’unu oluşturduğu yazıldı.
‘ESKİ İMPARATORLUKLARA ÖZLEM’
RedaktionsNetzwerk Deutschland haber sitesi, ŞİÖ’yü ‘Batı hükümran dünya karşısında yeni bir ‘dünya düzeni” olarak niteledi. ”Erdoğan, Putin için hiç bu kadar kıymetli olmamıştı” yorumunu yapan site, bir NATO ülkesi cumhurbaşkanının tepede yer almasının, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ve Çin Devlet Lideri Şi Cinping tarafından ‘Batı’ya karşı düzgün bir propaganda aracı’ olacağını ileri sürdü.
Bayraktar Kümesi’nin birinci açıklamasının aksine Rusya ile Türkiye’nin, kümenin İHA’ları için işbirliği yapabileceğini ileri süren haber sitesi, bunun karşılığında Rusya’nın Suriye, Libya ve Azerbaycan bahislerinde Türkiye’ye ‘taviz verebileceğini’ yazdı. Putin ve Erdoğan’a işaret edilerek, “Bunların ortak yanı, Batı’yı reddetme, muhalefeti sindirme, medyayı kendine bağlama, çatışmacı dış siyaset ve eski imparatorluklara özlem” yorumu yapıldı.
‘KENDİNİ DORUKTA UYGUN HİSSETTİ’
Berlin’de yayımlanan sol eğilimli Taz gazetesinde, “Dünyanın tanınmış ve tesirli diktatörleri bir arada” nitelemesi yapıldı. Erdoğan ise, “Farklı dünyalar ortasında bir gezgin” diye tanımlandı. Erdoğan’ın ‘Batı’ya ve kurumlarına karşı’ bir başkan olduğunu ileri süren Taz, Erdoğan’ın ‘zirvede kendini güzel hissettiğini’, örgüte üye olmadığı halede Cinping ve Putin ile ikili görüşme yaptığını belirtti. Türkiye’de enflasyonun yüzde 100’e yaklaştığını belirten gazete, Erdoğan’ın ‘sermayeye ve ucuz doğal gaza gereksinimi olduğunu’ yazdı. Bu sebeple Uygurlara baskı yüzünden Çin ile işbirliğini tehlikeye atmak istemediğini ileri sürdü.
Haber kanalı n-tv’nin Rusya temsilcisi Rainer Munz ise Erdoğan’ın ‘seçimi kazanmak için dış siyasette muvaffakiyete muhtaçlığı olduğunu’ savundu. Munz, Erdoğan’ın ŞİÖ’ye üye olmak istemesini bu bağlamda pahalandırmak gerektiğini belirtti. ŞİÖ’yü fazla büyütmemek gerektiğini savunan Munz, örgüt üyesi ülkelerin ikili büyük sıkıntıları olduğunu yazdı, bunlara Hindistan-Pakistan, Çin-Hindistan örneklerini verdi.
Şanghay İşbirliği Örgütü, 2001 yılında ‘terörle mücadele’ maksadıyla kurulmuştu. Şu anda Çin Halk Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu, Kırgızistan, Tacikistan, Kazakistan, Özbekistan, Hindistan, Pakistan ve İran örgütün üyeleri, Afganistan, Moğolistan ile Belarus ise gözlemci üyeler. Türkiye, Azerbaycan, Sri Lanka, Ermenistan, Kamboçya, Nepal, Suudi Arabistan, Mısır ve Katar diyalog ortağı pozisyonunda bulunuyor.