İnternet haberciliği ve toplumsal medyada palavra haberlerin önüne geçmek için hazırlanan “Dezenformasyonla Gayret Yasası” TBMM’nin birinci gündem hususu oldu. Muhalefet tasarının “sansür yasası” olduğunu sav etse de dünyanın 30 ülkesinde emsal düzenlemeler mevcut.
SOSYAL MEDYA DENETİM ALTINDA
Fransa, Almanya, Rusya, Belarus, Mısır, Singapur, Tayland, Vietnam ve Bangladeş, palavra haberi kabahat olarak ele alırken, Singapur’da palavra haber yaymanın mahpus cezasına varan yaptırımları var. ABD, İngiltere, Güney Kore, İspanya ve İtaly’da palavra haber yayma konusunda hükümetlere inisiyatifler veriliyor. Norveç, İsveç, Danimarka, Belçika, Kenya ve Hollanda’da ise farkındalık oluşturmayı amaçlayan adımlar atılıyor.
İşte ülke ülke düzenlemeler:
– ABD: Ülke dışından gelen dezenformasyon akınlarını önlemek ve hassas bahislerde kamuoyunu sağlıklı bilgilendirmek gayesiyle Nisan 2022’de ABD İç Güvenlik Bakanlığı’na bağlı olarak Dezenformasyon İdare Heyeti kuruldu.
– AVUSTRALYA: Çocukların dezenformasyona karşı korunmasını hedefleyen yasa tasarısı 2021 yılında gündeme alındı ve 16 yaşından küçük toplumsal medya kullanıcıları için ebeveyn müsaadesini koşul koşan bir yasa oluşturuldu.
– İNGİLTERE: Mart 2022’de uygulanmaya başlanan yasa, dezenformasyon oluşturan içeriklerin kaldırılmasında toplumsal medya platformlarını sorumlu tutuyor. Yasa aksi durumda platform yöneticilerine cezai süreç uygulanmasına kadar varan caydırıcı önlemler içeriyor.
– KANADA: Demokrasinin toplumda sürdürülebilir hale gelmesinin önünde dezenformasyonu tehdit olarak gören Kanada hükümeti, tıpkı vakitte sağlam bilgiyi edinme uygulamalarını okul müfredatına aldı.
– FRANSA: 9 Temmuz 2019’da dijital platformların “ırk, din, cinsiyet yahut engellilik temelinde açıkça yasa dışı” olan içeriklerin 24 saat içerisinde kaldırılmasını mecburî kılan, çevrimiçi nefret telaffuzuna karşı bir yasa hayata geçirildi.
– ALMANYA: “Sosyal Ağ Kanunu” ve ilgili yönetmeliklere nazaran Şubat 2022’den itibaren medya platformları palavra haber kapsamındaki içerikleri yalnızca denetleyip silmekle yükümlü değil. Bu şirketler birebir vakitte ceza hukuku kapsamında hata teşkil eden içerikleri de güvenlik ünitelerine bildirmekle yükümlü tutuluyor. Google, Twitter, Meta ölçüsündeki büyük platformlar uygulamaya itiraz edip mahkemeye taşıdı. Çıkacak karar emsal niteliğinde olacak.
– İTALYA: 18 Ocak 2018’de vatandaşların yanlış bilgileri polise bildirebilecekleri çevrimiçi bir portal kuruldu. Kullanıcılardan e-posta adreslerini, uydurma haberlerin yahut uydurma medyanın irtibatlarını talep eden resmi platform, eyalet polisinin siber hataları araştıran ünitesi Polizia Postale’ye bildirimde bulunuyor. Departman bunları inceleyip yasalar çiğnenmişse yasal süreç başlatıyor.
– SİNGAPUR: 2019 yılında yanlış bilgi yaymayı suç sayan Çevrimiçi Yanlışlıklardan ve Manipülasyondan Muhafaza Yasası kabul edildi. Buna göre güvenlik, kamu huzuru, diğer devletlerle ilişkilerin tehlikeye atılması, kamu güvenliği üzere bahislerde yanlış beyanların yayılmasına para ve mahpus cezası öngörülüyor.