‘Kaçış’ dizisiyle çevrimiçi pazara giriş yapan Disney+, ikinci yerli üretimi ‘Dünyayla Benim Aramda’nın birinci kısımlarını yayınladı. Senaryosunu Pınar Bulut’un kaleme aldığı ve Hülya Gezer tarafından yönetilen dizide günümüzün tanınan oyuncuları uzunluk gösteriyor. İsmi ve afişte yan yana uzanmış genç, sevilen oyuncu takımı ile seyirciyi çağırmasına rağmen söylediği şeyler hayli hudutlu gözüküyor.
Televizyon estetiğinden izler taşıyan üretim, bir defa daha havuzlu villaları, rezidansları ve bir atı çatlayıncaya kadar koşturacak genişlikte üst seviye yönetici odalarını bir ortaya getirirken yoksullar de bu odalara, bu gökdelenlere davetli/davetsiz bir biçimde sızıp ateşleyici bir tesir yaratmaktalar.
AYİNESİ FRAGMANDIR İŞİN, TAMAMINA BAKILMAZ!
Gezer’in yönettiği diziye geçmeden, birinci izlenimlere ve çerçeveye dair birkaç şey söylemek gerekiyor. Gerekirse “illallah” demeliyiz lakin bir reaksiyon vermeliyiz! Şimdi başlamadan üstelik… Televizyon estetiğinden dem vurdum. Televizyona yatkınlık da denebilir. Televizyon için üretilen fabrikasyon aşk dizileri malumunuz. Bunlar dalga konusu olsa da her yaz bir iki küçük dokunuşla güncellenip yola devam ediyorlar. Varlıklı oğlan ile yoksul ve sakar kızın aşkını işliyor bu diziler. Lakin alışılmış bir de aşk anlatılarına televizyonda çizilen daha genel bir çerçeve kelam konusu. Yaz kış demeden temel alınan bu çerçevede aşk, sınıf atlamanın bir aparatı olarak yorumlanıyor. Yeniden bu yorum münasebetiyle aşk, zenginlerin oyununa, gönül ilgileri ise oyun parkına dönüşmüş durumda diyebiliriz.
Doğaldır, aşkı insani taraflarıyla ele almak daha fazla müşahede, daha fazla emek ister; karakterler daha gerçekçi olmalı, personellik ayrıntılı olmalı. Aşkın velayetini bölüm kararıyla zenginlere bırakan kolay aşk senaryoları her daim az vakit ve emekle çok kazandıran işlerdir. Bu yatırım üretimciler için anlaşılır ama kolay yoldan çıkarda dahi hiçbir yenilik görmeyişimiz ve copy paste anlatıların “sarsıcı, etkileyici” üzere sıfatlarla sunulması rahatsız ediyor. ‘Dünyayla Benim Aramda’ dizisi de maalesef umut vadetmiyor. Daha fragmanından birebir şeyleri izleyeceğimizi kavrıyoruz. Örneğin Sinem karakterinin “ben” deyişi bütün bir dönemi gözlerimizin önünden bir sinema şeridi üzere geçiriyor.
MONOTON AŞK, ATEŞ, BARUT VE YAN YANA
‘Dünyayla Benim Aramda’, Birincinin ile Tolga’nın kıssasıyla açılıyor. Tolga (Buğra Gülsoy) bir ağa dizisinin parlayan yıldızı, Birincinin (Demet Özdemir) ise değerli bir moda mecmuasının genel yayın direktörüdür. Bir ödül merasiminde kesişen yolları tutkulu bir aşkın fitilini ateşler. Nedir ki hayal üzere başlayan bu aşk doludizgin devam etmez ve dört yıl sonra çifti birbirine yabancılaşmış görürüz. Tolga meşakkatlerini içine atmakta, İlkin’den giderek uzaklaşmaktadır. Tamir ettirilmeyen televizyon kumandası arbedeye neden olmaktadır. Bağlantılarının çatırdadığını gören Birincinin, biraz da arkadaşı Burçin’in (Zerrin Tekindor) teşvikiyle çeşitli yollar dener. Evvel Berlin ismindeki uydurma bir toplumsal medya hesabından oyuncuya ulaşır ve dostluk geliştirir. Tolga, bu yeni ve sanal dostuyla tanışmak isteyince ise daha da ileri sarfiyat ve mecmuada staj yapan Sinem’den (Hafsanur Sancaktutan) Berlin’in yerine geçmesini ister. Bayan çaresizlikten, biraz da meraktan kabul eder. Elbette entrika akılda durduğu üzere durmaz ve ortalık karışır!
**
İlerleyen kısımlara dair yorumda bulunurken “karışacak” demek, temkini elden bırakmamak daha gerçek sanırım. Çünkü dizinin gidişatını aşağı üst kestirebiliyoruz. Birinci iki kısımda sürprize yer yoktu, tanıdık bir hikaye izledik. Münasebetiyle temel olarak bu tanıdıklığı kurcalayıp nedenlerine eğilmemiz ve Bulut’un senaryosunu, Gezer’in rejisini televizyon üzerinden tartışmamız lazım. Zati dizi de son periyotta sık rastladığımız üzere televizyon işlerini ve şov dünyasını merkeze alıyor.
. Televizyon ilgisini vurgulamadan anlatıdaki çatışmalara ve karakterlere de şöyle bir göz atalım istiyorum. Dizide hareket noktası bir çiftin monoton bir bağda kayboluşu. İlkin’in tanımıyla; 15 milyonluk kentte birbirini bulan çiftin birebir çatı altında kaybetmeleri. Hikayenin yazıldığı tarihe dair fikir veren ancak ufku pek genişletmeyen bu yaldızlı çerçeve aşinalığın birinci ve en değerli sebebi. Tutkuyu kaybeden, cinsel ömrü yolunda gitmeyen bir çift var karşımızda.
SALON BAYANI BİRİNCİNİN VE OMZUNDA KÜRKLE GEZEN DEREBEYİ TOLGA
Çiftimizi tanıyalım. Televizyon ekranına bakmaktan feri sönmüş gözler(imiz) önündeki Tolga ile renkli sayfalar başında, kendisine entelektüel imkanlar yarattığını zanneden Birincinin, genç âşıklarımız! Birincinin aşikâr ki atadan, anadan varlıklı… Özgüveni tavan. O denli ki kar yağarken balodan sıkılıp da çıktığı şık yerin terasında askılı elbisesiyle salınıyor. Hasta olmaktan korkmuyor. Sınıfsal bir özgüven tahminen de onunkisi. Tolga garibimiz ise emek ağır ve türbülansı bol bir dünyada uzunluk gösteriyor. Kendini bulamamaktan, rollerine kişiliğini yansıtamamaktan şikâyetçi ve elbette keşfedilememekten, yeni teklif alamamaktan… Dört dönem boyunca ucuz bir diziye saplanıp kaldığı ve alaylı olduğu için canı oldukça sıkkın. Enteresandır, Tolga yenilik yahut kırılma da aramıyor, karşı taraftan bekliyor her şeyi. Bu durum da korkaklığından fazla konfora düşkünlüğünü işaret ediyor. Tolga, yeni işler denemek istiyor ama tutmuş dizisini bırakacak kadar değil! Tipik bir “o kadar uzun uzunluklu değil” çelişkisiyle depreşmiş sancı.
Yine Tolga en yakını gördüğü, birinci görüşte vurulmanın ötesinde tüm ömrünü yanı başında geçireceğini düşündüğü İlkin’den uzaklaşmış, komplekslerinin ve kararsızlıklarının esiri olmuş. İçini dökecek, diğer bir tabirle eylemsizliğini paka çekip vicdanını rahatlatacak bir sıkıntı ve kabahat ortağı arıyor. Derin bir karakter süsü verilen Tolga, sert adamlığının ve yaralarının altında ne saklıyor sanki? Dizi setindeki gösterisini neye borçlu mesela? Ne dürtüyor onu, ne kışkırtıyor bu türlü? Veya zahirde şirin bir maçoyken işin iç yüzünde özgüvensizlik dehlizlerinde kaybolan bir karakteri, Rus derebeyi üzere çizmek kimin fikriydi? Bir sahnede omzundaki kürkle ve sarhoş halde balo salonuna giriyor. Aşkları da bu salondaki bakışmalardan filizleniyor. İlkin’e baktığımızda ise şov dünyasının eril yaklaşımını görüyoruz. Güçlü ancak erkeğini yörüngesinde tutabilmek için canını dişine takan, uydularını ha teğe uzaya fırlatan kadın! Dizide Berlin ve Sinem uydularını arka arda diziyor sevgilisinin boşluğuna! Yavuz lakin lise önünde saç saça baş başa arbede edecek kadar… Otoriter lakin saçlarında sevdiceğinin eli gezindiğinde tüm yönetimsel ve hatta bilişsel özelliklerini yitirecek derece de kırılgan. Bu eril lisan, günümüz dizilerinde “güçlü” bir maskeyle dolaşan bayanın erkeği uğruna yaşadığını ve tekrar erkeği uğruna türlü uğraşlara atıldığını ortaya koyuyor.
. Öte yandan Birincinin, ayakları yere sağlam basan, güzel çizilmiş bir karakter sayılmaz. Daima entelektüel olduğu duyuruluyor ancak gezdiği fotoğraf standını, kodamanlarla birlikte izlediği operayı ve fuayede lafladığı tiyatrocuları (Ki bu tiyatrocuları Bedri Baykam ile Ayşenil Şamlıoğlu canlandırıyorlar) saymazsak bu türlü bir kimliğe sahip olduğunu düşündürmüyor.
İlkin, iki bakımdan günümüz “güçlü kadın” karakterleri ile özdeşleştirilebilir. Niteliklerinden birincisi güçlü, oburu ise moda mecmuasında çalışıyor olması. Moda mecmuaları ve dokumacılık dalı günümüz dizilerinde türedilerin, has burjuvaların şımarık çocuklarına doğal liman olmuş sanki! 80’lerde yerli sinema, zenginleri galerilere ve antikacılara üşüşmüş betimliyordu. Gülse Birsel’in dizisi ‘Avrupa Yakası’ ise kaymak tabakanın yeni beğenilen uğraşının moda olduğunu açıklığa kavuşturmuştu. Artık artık her iki yaz dizisinden birinde moda mecmuasına veya dokumacılık dalına rastlıyoruz; üstelik aşkların kahramanları da o denli çalımlı podyum modelleri falan değil. Entelektüel dergiciler, sakar stajyerler başrollerde hep! Bu denklemde bayanları entelektüel, marjinal (alternatif) ya da mahalleli, fakir (kaide) rollerinde izliyoruz. Birincinin de bu denkleme rahatça sığmış.
YOKSULUN SİNESİNİ DÖVDÜĞÜ YERDE SİNEM
‘Dünyayla Benim Aramda’, birinci iki kısmında bitmeye yüz tutmuş bir ilgiyi husus alıyor. Yine dirilme ve diriltme eforlarını, bu varlıklı çiftin bocalamasını izliyoruz fakat “bu aşk nasıl dirilecek?” sorusunun yanıtını tekrar fakirler veriyor. Sinem anahtar oluyor bu kere, fake bir hesabı ete kemiğe bürüyor. Tolga’yı kendine çekiyor, kendisi de çekiliyor bu cazibe girdabına ve kaybolup gidiyor. En son bir yokuşta, Arnavut taşlara bastığı ayağını, yalpalayışını görüyoruz. Girdap kapanıyor.
. Tolga, tuhaf derebey tutumlarını bir kenara bırakırsak nispeten güzel çizilmiş bir karakter lakin Birincinin ve Sinem karakterleri ham kalmış. Bunun sebebi ise büyük ölçüde bir sınıfın temsiline indirgenmeleri… Birincinin varsılları, Sinem fakirleri temsil ederken bu paket program karakterlerini zayıflatıyor ve kompozisyondaki aşırılık ister istemez inandırıcılık sorunu doğuruyor. Sinem, mecmuada iki yıldır staj yapıyormuş mesela. 18. yüzyıl İngiltere’sinde dahi iki yıl “staj” yapılıyor muydu, tartışılır. ‘İki Yıl Okul Tatili’ kitabı var Jules Verne’nin fakat mevzumuzla ilgisi yok.
Bize “biraz abartılı geldi”! Bu bayan hiç mi sorgulamamış oradaki varlığını? Tamam, meslek hırsına kapılsın falan demiyoruz fakat staj denilen şey getir götür işi, ayak işi. Velhasıl oradaki (ortamdaki) varlığının sebebi yokluğu aslında, bu çarpık durumu hiç mi sorgulamamış kızımız? Ezilmeyi, aşağılanmayı hiç yadırgamıyor, yayın direktörünün seni kovuyorum tabirini buyruk belliyor. Neredeyse sorgulamıyor kovulmayı. Nutku tutulmuş bir vaziyette İlkin’in söylevini dinliyor. Neymiş amaçları küçükmüş, dünyası küçükmüş! Büyütmek istemez miymiş? Miş muş da müş müş! “Küçük hanım küçük hanım, ben de sizin üzere üstü açık Lexus arabaya binsem hiç küçük düşünür müyüm?” demiyor. Bir yandan ise bu pasif tavır sınıfsal özü dışa vuruyor. Soma Katliamı’nın akabinde yaralı çıkarılan bir madencinin “çizmelerimi çıkarayım, sedye kirlenmesin” tabiri Sinem’in hızında beliriyor âdeta. İç acıtan, öfkeden meczuba döndüren bir söz bu… Sinem birinci kısımda şemsiyesini unuttuğu için sırsıklam bir hâlde İlkin’in odasına gidiyor. Birincinin teklif edeceği iş için (sevgilisini ayartması için yani) sıcak davranıyor Sinem’e ve bir bluz veriyor gardırobundan. Sinem “özür dilerim” diyor. Buradaki “özür dilerim” utancı, “çizmelerimi çıkarayım” ile birebir mahcup kelam ailesinden!
Sinem, sınıfının bütün zayıflıklarını kuşanmış. Sınıf atlamak, hayaller dünyasına dalmak, öbür diğer yerlerde kaybolmak için yaratılmış üzere. Konut sahibi kirayı ödemediği için dairesinin kilidini değiştirince kapıda kalıyor. Annesini arayıp para istiyor, annesi telefonda “oralarda yapamazsın kızım, yanımıza dön,” gibisinden bir şeyler söylüyor. Aşikâr ki Hasan dağına oduna gitmiş Sinem, iki yıldır da dönmemiş! Odun arıyor! Sinem’i otobüs bile almıyor. Otobüs yahu! Ötesi var mı? Kimse tarafından görülmediği için şikâyetçi genç bayan. İETT otobüslerinin kör noktası olmaz lakin bilemedik.
TELEVİZYON, TELEVİZYON, TELEVİZYON! NE İSTİYORSUNUZ ŞU CAMDAN!
Geldik dizinin de, yazının da en hararetli kısmına. Dizide seyirci setlere konuk olarak, karavanlara girerek televizyon dünyasına çekiliyor. Dahası bu dünya dizideki çatışmayı da meydana getirmekte. Tolga, alakasıyla birlikte ilerleyen televizyon işinden sıkılmasa tahminen bu aşk da birinci günkü sıcaklığıyla sürecek. Nedir o denli olmamış. Tolga reytinge, gönül alakası de rutine, konfora yenik düşmüş. Burada zati bir koşutluk görülüyor. Televizyon işte dizinin bu derece içinde. Televizyona vurmak son periyotta revaçta. Uyarlama dizi ‘Menajerimi Ara’ da bir televizyon kanalında televizyon dizilerini eleştiriyordu ki bu iç içelik hâli bile bölümün, işleyişine yönelik dönük denetim altına alma eforuna yorulabilir. “Yakınımda eleştirsin, ileri gitmesin” siyaseti izleniyor anlaşılan. ‘Dünyayla Benim Aramda’ dizisinde ise bu tenkit artık gösteriye dökülüyor. Tolga bir sahnede coşageliyor ve uydurma kanı (renkli şurubu) başından aşağı boca ediyor, sağa sola çıkışıyor. Bir manada medyada olan medyatik oluyor! Elbette bir şeyler değişiyor. Tolga’nın arkadaşı Cüneyt (İbrahim Selim) direktörü kovduruyor, yerine gelen senarist ise rol arkadaşını senaryodan çıkarıyor. Ayak oyunları, karavan oyunları, bar oyunları. Bizi ilgilendiren kısmı televizyonun neden bu kadar tenkide, reaksiyona muhtaçlık duyması. Televizyon dizileri maksada alınıyor ancak lisana getirilen sıkıntılarda bir arpa uzunluğu yol alınmıyor. Demek ki dalın paydaşları hâllerinden şad; demek ki Tolgalar, gerçek hayatta tükenen Meryem Uzerliler isyankâr birer örnek ve demek ki her mağduriyet tıpkı samimiyetten beslenmiyor. Uzun mühletler, en çok tartışılan hususlardan fakat bu tartışma başladığında bir televizyon dizisi ortalama 150 dakikaydı hâlâ o denli…
. Peki, neden yerinde saymış bölüm? İyileşememenin asıl sebebi bu katı kuralların üretimci keyfinden fazla seyircinin talebinden kaynaklanması diyebiliriz. Seyirci televizyonu seviyor. Siz bakmayın Birincinin üzere “ben televizyon seyredemiyorum” diyenlere. Onlar da seyrediyor. Televizyonda değilse bile çevrimiçi platformlarda seyrediyorlar. Zira televizyon her yerde! ‘Dünyayla Benim Aramda’ da televizyon ruhundan nasiplenmiş bir iş… Kolay bir sahne ile açıklayalım. Ödül merasimi gecesi var birinci kısımda. Kırmızı halı serilmiş görkemli binanın merdivenlerine… Ünlüler geliyor, kısa bir demeç ve poz veriyor, akabinde yapıya giriyorlar. Basının yerleşiminden, konukların kadraja girişine kadar televizyon mantığından adım adım, açı açı esinlenmiş bir sahne izliyoruz. Platform neden televizyonun lisanıyla konuşuyor burada? Elbette irtibat kurmak için! Konuştuğu seyirci şimdi 150 dakikalık dizilerden sıkılmamış bir seyirci, tarife muhtaçlık duyan, o çok şikâyet ettiği on dakikalık bakışmalarda telefonuna dalıp giden bir seyirci. Yazısız kelamsız, imzanın gözlerle atıldığı, mührün uzun uzun vurulduğu ve üflendiği bir muahede. Televizyon dünyasında reformlardan bahsedemediğimiz üzere tesir alanının da daralıyor manzarası altında genişlediğine, mecra mecra yayıldığına şahit oluyoruz. Bir yandan televizyon etkili-esintili işlerin platformlarda uzunluk göstermesi hem mühleti kısa, hikayesi tavsamayan işlerin seyirciye ulaşmasını sağlayabilir hem televizyondaki yabanî ortamın terapisi, alternatifi değil de ikamesi ile sağlanabilir. Bu imkâna da sevinmeliyiz belki!
DÜNYAYLA SİZİN ARANIZDA, NE EKSİK NE FAZLA
‘Dünyayla Benim Aramda’ sevilen genç oyuncuların hatırına izlenecek, sevilerek takip edilecektir. Şüphesiz! Aslında bu şartların yerine getirilmesi dahi hikayenin gide gele eskitilmiş bir toprak yolda ilerlediğine, neyi amaçlayıp neyi önemsediğine de delil sayılabilir. Bir televizyon hikayesini televizyon estetiğiyle, teknik açıdan bir tık güzelleştirerek aktaran dizide oyunculukların kendi yolunu bulacağını, sonların zorlanmayacağını öngörüyoruz. Bununla birlikte, görünmezler görünür olacak, görünürler didişecek, çok görünürler ise başlarını jakuzilerde suya gömecek ve etrafa köpükler sıçratacak. Zenginler yoksulları parmağında oynatacak, sonra tam aykırısı olacak. Bu esnada ritmi pır pır eden, seyirciyi havaya sokan “kırılma” müzikleri çalacak. Ne eksik ne fazla; sizin aranızda olacak, sizin aranızda kalacak. Biz mi? Biz bakmıyoruz, hadi!